CUMHURİYET’İN İLANI

Cumhuriyet’in İlanı

28 Ekim 1923 akşamı Gazi Mustafa Kemal, bütün kabineyi Çankaya Köşkü’nde toplanmak
üzere çağırdı. Bu toplantıda başvekil Fethi Okyar’ın istifası karara bağlandı. O akşam Latife
Hanım da misafirleri ağırlamak üzere çalışıyordu. Yemekler hazırlanıyordu. Mustafa Kemal
arkadaşlarına, yemekten sonra anayasanın bazı maddeleri üzerinde çalışacağını bildirmiş,
yeni başkan adayı olduğu söylenen İsmet Paşa’yı da bu çalışmaya davet etmişti. 
Sofrada seçim heyecanı vardı, herkes birbirine bakıyor bir şeyler anlatıyordu. Mustafa
Kemal tam o anda hafifçe tabağına vurdu;Beyler” dedi. O da heyecanlıydı, kaşları
çatılmış, ama gözlerinde güleç bir ifade ile arkadaşlarına bakıyordu.
“Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilân edeceğiz”
Yemek salonu bir an sessizleşti. “Efendiler, yarın Cumhuriyeti ilân edeceğiz” Gazi Mustafa
Kemal herkesin yüzüne bakarak durumu kontrol ediyordu. Sofradakiler hem o anın heyecanı
hem de Gazi’nin kararlığı neticesinde kalakalmıştı. Daha sonra büyük bir sevinç yaşandı.
Mustafa Kemal uygun bir süre bekledikten sonra açıklamasına devam etti.”Türkiye
Devleti’nin hükümet şekli Cumhuriyet’tir. Bunu Anayasa’mıza yarınki Meclis toplantısında
koyduracağız. Hazırlıklarımızı bir kez daha gözden geçirmemiz lazım” İsmet Paşa ve Mustafa Kemal sabah ezanına kadar çalışmalarını sürdürdü. İsmet Paşa da Çankaya
Köşkü’nde istirahat etti. (Nutuk’tan)
Bir Cumhuriyet kadını olarak aklıma birçok çağrışım geliyor. Ölüm hak, miras helal denir.
Herkese ölen ailesinden ev, araba, tarla, bağ, bahçe veya nakit para ve tam aksine yoksulluk
gibi birçok miras kalmıştır. Ancak hiçbir miras, Atamızdan bize miras kalan
cumhuriyetimizden daha değerli değildir. Hele bir Türk kadını olarak cumhuriyet bizleri
erkeklerle tam eşit hale getirmiş, bu özgür rejim ile tanınan hakları eşit olarak paylaştırmıştır.
Cumhuriyet dönemi içerisinde batılı ülkelerden çok daha önce kadın olarak seçme seçilme
hakkı kazandık. Çok eşli erkek egemen toplumdan, uygar bir dönemin özgürlüğüne ulaştık.
Tek kadının tanıklığı kabul edilmiyordu. Sanki yarım varlıklardık. Üçte bir miras alıyorduk.
İş hayatında hiç yoktuk. Siyasette de. Ne evlenmek için ne de mevcut yönetimleri seçmek
için hiçbir irademiz yoktu. Yok sayılmıştık.
O büyük adam; “Yüksel ey Türk Kadını. Sen yükseltmeye layıksın.” Dedi ve verdiği sözü
tutarak Türk Kadınını yüceltti.
Daha ne olsun.
Şad olasın ey büyük Atam!