HİPER ENFLASYON NASIL OLUŞUR

HİPER ENFLASYON NASIL OLUŞUR?
Hiper enflasyon paranın değerini en şiddetli biçimde kaybettiği enflasyon biçimidir.
Bunun en büyük nedeni devletin bütçe açığını kapatmak için gereğinden fazla,kontrolsüzce para vasmasıdır.
Hiper enflasyon döneminde kişiler kendilerini enflasyonun etkisinden korumak için yabancı para tutmaya başlarlar.Yerli para piyasada hızlıca değerini yitirir.Döviz talabi artar buna bağlı dövizin değeride artar.Kurlar yükselir ekonomiye duyulan güven azalır.Ekonomik istikrarsızlık nedeniyle ticaret durma noktasına gelir.
1923 yılında Almanya’da yaşanan hiper enflasyonda Alman hükümeti durmaksızın para basarak bütçe açığını finanse etmeye çalışıyordu.En hızlı para basma makineleri bile ihtiyacı karşılamaya yetmiyordu.
O kadar para basılmaya başlandı ki postahanelerde dahi para basılıyordu.Paranın basım maliyeti paranın basım değerini geçiyordu.Buna önlem olarak para tek taraflı basılıyordu ki mürekkep maliyeti azalsın.Fiyatlar genel seviysi hızla artıyordu.İnsanlar para ellerine geçer geçmez ana gıda,tüketim malzemeleri alıyordu.
Ülkemizde enflasyon artmaktadır.TÜİK verilerine göre 2021 yılı Temmuz ayında 18.95 olan tüketici enflasyonu 2022 Temmuz ayında 79,60 seviyesine yükselmiştir.Bunun sonucu halkın alım gücü düşmüştür.
2021 yılının başında 1 kg şeker 5,41 TL iken aylık 2825 lira alan bir asgari ücretli maaşı ile 522 kg şeker alabilirken,şuanda 5500 TL alan bir asgari ücretli 323 kg şeker alabilmektedir.
Enflasyonun önlenmesi için ne yapılmalıdır?
Az önce bahsettiğimiz hiper enflasyonlu Almanya 2.Dünya Savaşından çıkmış ve her yer bitap haldedir.İnsanlar pencerelerini naylon ile kapatıp soğuktan korunuyorlardı.Bu durumda Almanya ya Marshall yardımı verilir.Almanlar şöyle der,biz büyük bir savaştan çıktık.Şimdi bize bu yardım verildi.Biz bu yardımla yol,köprü tünel yapmayacağız.Biz önce dozer fabrikası kuracağız.Bu fabrikada yaptığımız dozerlerle kendi yolumuzu,köprümüzü,tünelimizi yapacağız.Savaştan sonra ki dört yılda 500 bin km yol yapmışlardır.
Öyleyse Enflasyonun önlenmesi için öncelikle sanayi kurulmalıdır.İsraf mahiyetine dönüşen imar işlerinden kaçanılması gerekir.Fabrika kurmak,fabrika kuran fabrika kurmak öncelik olmalıdır.
Karşılıksız kontrolsüzce para basılmaması gerekir.Aksi takdirde sürekli malların fiyatları yükselmeye devam edecektir.
Burada ezilen evine ekmek götürmeye çalışan halk olacaktır.
Hepsinden önce ülkeyi yönetenlerin pembe tablolar çizmekten vazgeçip, iktidar hırslarını bir kenara bırakmaları gerekir.