GELECEK PARTİSİNDEN TÜRK PİLOTU İSTİHDAMI


TÜRK PİLOTLARIN PİLOTLARIN MAĞDURİYETİ GİDERİLMELİDİR!
Gelecek Partisi İletişim Başkanlığı Medya Koordinatörlüğünden Saim TUT’un yaptığı açıklamada,” Havacılık sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde istihdam edilecek
yabancı pilotların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca düzenlenecek çalışma izni, söz konusu pilotların lisanslarını Türkiye’de geçerli kılan
Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden alınacak
Validasyon Belgesi ile birlikte geçerlilik kazanmaktadır.
Türkiye’de toplam pilot sayısı yaklaşık olarak 12 bin rakamına yaklaşmıştır. Son 2 yıldır pandemi sebebiyle havayolu şirketleri yeni pilot
alımı yapmadığı gibi Onur Havayolları 1 Nisan 2020 tarihinden bu yana aktif uçuş faaliyetlerini durdurmuş bulunmaktadır. Gelinen süreçte çalışanlarına maaş ödemediği ve kısa süre içinde iflas edeceği iddiası
birçok basın yayın organında dile getirilmektedir.
Daha önce 2020 yılı başında iflas etmiş, Atlas Global Havayolları ve 2018
yılında iflas etmiş Borajet Havayolları’ndan dolayı birçok Türk vatandaşı
pilot işsiz kalarak, pandemi sürecini en ağır ekonomik şartlarda geçirmek
durumunda kalmışlardır.
1990’lı yıllardan bu yana onlarca havayolu şirketi iflas etmiş, ettirilmiştir.
Bu şirketlerdeki binlerce kabin memuru, teknisyen, pilot ve diğer tüm
şirket çalışanları mağdur edilmiştir. Özellikle son dönemde iflas süreçleri
takip edildiğinde, Onur Havayollar’ının da aynı senaryo ile iflasa
götürüldüğü gözden kaçmayacaktır.
Onur Havayolu Şirketi’nde bugün 21 aydır 1800’den fazla çalışan maaş
alamamaktadır. Şirket, 2020 yılında personelini ücretsiz izinli göstererek,
kısa çalışma ödeneği adı altında maaşlarını devlete ödetmiştir. Onur
Havayolları’nda 300 pilot, Atlas ve Borajet Havayolları iflasından sonra da
200 pilot olmak üzere yaklaşık 500 civarı tecrübeli pilot işsiz durumda
kalmış, son 3 yıldır pilotaj eğitimini tamamlamış 1100 tecrübesiz pilotla
birlikte toplamda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yaklaşık 1600 pilot işsiz
bırakılarak, atıl bir kaynak olarak bekletilmektedir.
Tecrübesiz bir pilotun tüm eğitimleri için harcanan süre 2 ile 4 yıl
arasında değişmekle birlikte eğitim maliyeti de 100 bin Euro’yu
bulmaktadır. Her bir tecrübeli pilotun yıl/uçuş saat bazında tecrübe
maliyeti ise ortalama kişi başı 400 bin Euro olarak bilinmektedir.
Kullanılmayan kaynak kapasitesi 350.000.000 Euro, yani 3.800.000.000
TL’ye (Üç milyar sekiz yüz milyon Türk Lirası) ulaşmıştır.
YABANCI PİLOT İSTİHDAMININ MALİYETİ 1 MİLYAR EURO
Türkiye’de aktif olarak faaliyet gösteren havayolu şirketlerinde yaklaşık
olarak 750 yabancı pilotun çalıştığı bilinmektedir. Her bir pilotun çalıştığı
şirkete ekonomik maliyeti (maaş+konaklama+lisanslandırma
ücretleri+aylık memleketlerine gidiş geliş masrafları ve aracı kuruluşlara
verilen komisyonlar) 200 bin Euro’dur. Toplamda yıllık yabancı pilotlara
ödenen ücretler 150 milyon Euro olarak hesaplanabilir. Son 10 yıldaki
yabancı pilot istihdamının Türk ekonomisine maliyeti ise yaklaşık 1 milyar
Euro’yu bulmuş, bu şekilde artış devam ederse önümüzdeki 10 yıl için 2
milyar Euro olması kaçınılmaz olmuştur.
Neredeyse bütün yabancı pilotlar kazandıkları paraları kendi ülkelerine
götürürken, bunun karşılığında ise ülkeye hiçbir döviz girişi
olamamaktadır. Yine, 350 milyon Euro değerinde işsiz Türk Pilotlarının
atıl bırakılması hem üzücü hem de düşündürücüdür.
Pandemi öncesinde Avrupa Birliği ülkelerinde Türk vatandaşlarının
çalışabilmesi için öncelikle EU oturma hakkı olması ve Avrupa Sivil
Havacılığı (EASA) onaylı pilot lisansına sahip olması şartları öne sürülerek
Türk Lisanslı pilotların Avrupa Havayolu Şirketlerinde çalışma imkânları
neredeyse yok edilmiştir. Pandemi sürecinde ise dünyada faaliyet
gösteren tüm havayolu şirketleri yabancı pilotları işten çıkarmış ve
ülkelerine göndermiştir. Böylelikle işsiz Türk pilot sayısının yukarıda
belirtilen rakamların da üzerinde olduğu açıktır.
2020 yılında, yabancı pilot oranı yüzde 11 iken, pandemi dolayısı ile Sayın
Cumhurbaşkanının verdiği talimat neticesinde yüzde 2 seviyesine
düşürülmesi, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından tüm
havayollarına talimat olarak bildirilmiş, ancak gelinen süreçte yabancı
pilot sayılarında gözle görünür tatmin edici bir azalma olmamıştır. Bu konunun tekrar dile getirilmesi, hatta SHGM yetkisinde olan çalışma izinlerinin onaylanmasının durdurulması seçeneği düşünülmelidir.
Ayrıca SGK kanunları kapsamında çalışma hayatımızda emeklilik yaşı 65’e
kadar uzatılmıştır. Bu durum, sivil havacılıkta, ticari uçuş pilotlarında da
çalışma yaşı olarak uygulanmaktadır. Ancak şirketler pilot alımlarında,
kaptan pilotlar için 53-55 yaş ve ikinci pilotlar için de 40-45 yaş olarak işe
alım kriteri uygulamaktadır. Bu durum anayasanın eşitlik ilkesine aykırı
olmakla birlikte, Avrupa ülkelerinde böyle bir şartın getirilmesi kesinlikle
insan haklarına aykırı olarak değerlendirilmektedir. Şu anda iflas eden
şirketler, dolayısıyla işsiz kalan pilotların en az yüzde 30’u bu yaş kriterini sağlayamadığından Türk şirketlerinde iş bulmalarının da önü kesilmektedir.
İşe alımda pilotların önüne konulan bir diğer, “son 1 yıl içinde aktif olarak
uçuş yapmak” kriteri, pandemi dolayısıyla işsiz kalan pilotların son 2 yıl
uçuş yapmadıkları gerçeği düşünüldüğünde, kriter olmaktan çok bariyer
olarak pilotların önüne çıkmıştır.
Gelecek Partisi olarak biz, meseleyi milli bir mesele olarak ele alıyor ve
havayolu şirketlerine sesleniyoruz: Başta Türk Hava Yolları olmak üzere,
ülkemizde faaliyet gösteren havayolu şirketlerinin;
-Yukarıdaki saymış olduğumuz kısıtlamaları ortadan kaldırması,
-İşsiz pilotlara daha efektif iş imkânı sunması,
-Türk sermayesini koruması,
-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına her alanda öncelik vermesi
gerekmektedir! Bu kadar işsiz Türk pilotu dururken SHGM’nin yabancı
pilot istihdamı anlaşılabilir değildir.
Türk pilotlarının önlerine konulan engelleri aşmaları adına bizler Gelecek
Partisi olarak her zaman yanlarında olacağımızın, konuyu takip ederek
seslerine ses olacağımızın sözünü veriyoruz” denildi.